Yerçekimi tabiatın dört temel kuvvetinden biridir. Nesneleri birbirine çeken kuvvettir. Bir nesnenin hacmi ne kadar büyükse, yerçekimi çekimi de o denli büyüktür.
Newton’un Evrensel Çekim Yasası
Newton’un evrensel çekim yasası, iki cisim arasındaki çekim kuvvetinin, kütlelerinin çarpımıyla doğru orantılı, aralarındaki uzaklığın karesiyle ters orantılı bulunduğunu belirtir.
Yerçekimi Kuvveti
Yerçekimi kuvveti tutucu bir kuvvettir. Bu, yerçekimi kuvvetinin bir nesne üstünde icra ettiği işin, izlenen yoldan bağımsız olduğu demektir.
Yerçekimi Alanı
Yerçekimi alanı, muayyen bir konumdaki bir nokta kütlesine tesir eden yerçekimi kuvvetini tanımlayan bir vektör alanıdır. Yerçekimi alanının gücü, alanı gerçekleştiren nesnenin kütlesiyle orantılı ve nesneden uzaklığın karesiyle ters orantılıdır.
Yerçekimi Potansiyel Enerjisi
Yerçekimi potansiyel enerjisi, bir cismin yerçekimi alanındaki konumundan ötürü haiz olduğu enerjidir. Bir cismin yerçekimi potansiyel enerjisi, yerçekimi kuvvetinin cismi bir referans noktasından mevcut konumuna hareket ettirmek için icra ettiği işe eşittir.
Yerçekimi Çekimi
Yerçekimi kuvveti, bir nesneyi Dünya’nın merkezine çeken kuvvettir. Dünya’nın yerçekimi kuvveti, Dünya’daki nesnelerin ağırlığından mesuldür.
Yerçekimi dalgaları, kütleli nesnelerin ivmelenmesiyle oluşan uzay-zamandaki dalgalanmalardır. Yerçekimi dalgaları ilk başlarda Albert Einstein tarafınca 1915 senesinde genel görelilik kuramının bir kararı olarak öngörülmüştür.
Kara delik, yer çekiminin o denli kuvvetli olduğu bir uzay-zaman bölgesidir ki hiç bir şey, hatta fer bile kaçamaz. Kara delikler, büyük bir yıldızın kendi yer çekimi altında çökmesiyle doğar.
Kainat genişliyor ve genişleme hızlanıyor. Bu genişleme, evrenin giderek daha süratli genişlemesine yol açan esrarlı bir güç olan karanlık enerji tarafınca yönlendiriliyor.
* Yerçekimi nelerdir?
Yerçekimi, nesneleri birbirine çeken kuvvettir.
* Newton’un evrensel çekim yasası nelerdir?
Newton’un evrensel çekim yasası, iki cisim arasındaki çekim kuvvetinin, kütlelerinin çarpımıyla doğru orantılı, aralarındaki uzaklığın karesiyle ters orantılı bulunduğunu belirtir.
* Yerçekimi kuvveti nelerdir?
Yerçekimi kuvveti tutucu bir kuvvettir. Bu, yerçekimi kuvvetinin bir nesne üstünde icra ettiği işin, izlenen yoldan bağımsız olduğu demektir.
* Yerçekimi alanı nelerdir?
Yerçekimi alanı, muayyen bir konumdaki bir nokta kütlesine tesir eden yerçekimi kuvvetini tanımlayan bir vektör alanıdır. Yerçekimi alanının gücü, alanı gerçekleştiren nesnenin kütlesiyle orantılı ve nesneden uzaklığın karesiyle ters orantılıdır.
* Yerçekimi potansiyel enerjisi nelerdir?
Yerçekimi potansiyel enerjisi, bir cismin yerçekimi alanındaki konumundan ötürü haiz olduğu enerjidir. Bir cismin yerçekimi potansiyel enerjisi, yerçekimi kuvvetinin cismi bir referans noktasından mevcut konumuna hareket ettirmek için icra ettiği işe eşittir.
* Yerçekimi nelerdir?
Yerçekimi kuvveti, bir nesneyi Dünya’nın merkezine çeken kuvvettir. Dünya’nın yerçekimi kuvveti, Dünya’daki nesnelerin ağırlığından mesuldür.
* Yerçekimi dalgaları nedir?
Yerçekimi dalgaları, büyük kütleli nesnelerin ivmelenmesiyle oluşan uzay-zamandaki dalgalanmalardır. Yerçekimi dalgaları ilk başlarda 1915 senesinde Albert Einstein tarafınca şöyleki öngörülmüştür:
| Antet | Özellikler |
|---|---|
| Yer çekimi |
|
| Genel görelilik |
|
| Kuantum yerçekimi |
|
| Kara delik |
|
| Feza-zaman |
|
II. Newton’un Evrensel Çekim Yasası
Newton’un evrensel çekim yasası, evrendeki her cismin öteki cisimleri, kütlelerinin çarpımıyla doğru orantılı, aralarındaki uzaklığın karesiyle ters orantılı bir kuvvetle çektiğini belirtir.
Bu yasa matematiksel olarak şöyleki anlatım edilebilir:
Ç = Gm1m2/devir2
Neresi
F iki nesne arasındaki çekim kuvvetidir
G yerçekimi sabitidir (6,674 × 10-11 N m2/kilo2)
m1 ve m2 iki nesnenin kütleleridir
r iki nesne arasındaki mesafedir
Newton’un evrensel çekim yasası fizikteki en mühim yasalardan biridir. Nesnelerin niçin yere düştüğünü, gezegenlerin niçin Güneş’in çevresinde döndüğünü ve Ay’ın niçin Dünya’nın çevresinde döndüğünü açıklar.
Bu yasa yüzyıllar süresince onlarca kere kontrol edilip doğrulanmış olup, bugün hâlâ evrendeki nesnelerin hareketini açıklamak ve kestirmek için kullanılmaktadır.
III. Yerçekimi Kuvveti
Yerçekimi kuvveti, hacmi olan iki nesne arasındaki çekim kuvvetidir. Bir nesnenin hacmi ne kadar büyükse, yerçekimi kuvveti de o denli büyüktür. İki nesne arasındaki mesafe de aralarındaki yerçekimi kuvvetini etkisinde bırakır. İki nesne birbirine ne kadar yakınsa, aralarındaki yerçekimi kuvveti de o denli büyüktür.
Yerçekimi kuvveti tabiatın dört temel kuvvetinden biridir. Öteki üç temel qüç elektromanyetik qüç, kuvvetli nükleer qüç ve cılız nükleer kuvvettir. Yerçekimi kuvveti dört temel kuvvetin en zayıfıdır, sadece bununla birlikte en uzun menzilli olanıdır.
Yerçekimi kuvveti gezegenleri güneş etrafındaki yörüngede tutmaktan mesuldür ve bununla birlikte Dünya’daki gelgitlerden de mesuldür. Yerçekimi kuvveti ek olarak yıldızların ve galaksilerin oluşumundan da mesuldür.
Yerçekimi kuvveti Newton’un evrensel çekim yasası ile tanımlanır. Newton’un evrensel çekim yasası, iki cisim arasındaki çekim kuvvetinin kütlelerinin çarpımıyla doğru orantılı, aralarındaki mesafenin karesiyle ters orantılı bulunduğunu belirtir.
Newton’un evrensel çekim yasasının denklemi şudur:
Ç = Gm1m2/devir2
Neresi:
F yer çekimi kuvvetidir
G yerçekimi sabitidir (6,674 × 10-11 N m2/kilo2)
m1 ilk nesnenin kütlesidir
m2 ikinci nesnenin kütlesidir
r iki nesne arasındaki mesafedir
Newton’un evrensel çekim yasası fazlaca doğru bir yasadır, sadece göreliliğin etkilerini hesaba katmaz. Genel görelilikte, çekim kuvveti aslına bakarsak bir qüç değildir, bunun yerine uzay-zamanın bir eğriliğidir.
IV. Yerçekimi Alanı
Yerçekimi alanı, nesnelerin kütlelerinden ötürü bir çekim kuvveti deneyimlediği bir uzay-zaman bölgesidir. Yerçekimi alanının gücü, nesnenin kütlesiyle doğru orantılı ve nesneler arasındaki mesafenin karesiyle ters orantılıdır.
Yerçekimi alanı şu denklemle tanımlanır:
$$F = G kesir{m_1 m_2}{r^2}$$
Neresi:
- F yer çekimi kuvvetidir
- G yerçekimi sabitidir (6,674 × 10^-11 N m^2 kilo^-2)
- m1 ilk nesnenin kütlesidir
- m2 ikinci nesnenin kütlesidir
- r nesneler arasındaki mesafedir
Yerçekimi alanı bir vektör alanıdır, şu demek oluyor ki hem bir büyüklüğü bununla birlikte bir yönü vardır. Yerçekimi alanının yönü devamlı nesnenin kütle merkezine doğrudur.
Yerçekimi alanı birçok olgudan mesuldür, bunlar içinde şunlar yer alır:
- Gezegenlerin Güneş etrafındaki hareketi
- Gelgitler
- Nesnelerin yere düşmesi
Kütle çekim alanı bununla birlikte yıldızların ve galaksilerin oluşumundan da mesuldür.
V. Yerçekimi Potansiyel Enerjisi
Yerçekimi potansiyel enerjisi, bir cismin yerçekimi alanındaki konumundan ötürü haiz olduğu enerjidir. Cismin hacmi ne kadar büyükse ve yerçekimi alanının merkezine ne kadar yakınsa, yerçekimi potansiyel enerjisi de o denli büyüktür.
Yerçekimi potansiyel enerjisi, kinetik enerji şeklinde öteki enerji biçimlerine dönüştürülebilir. Örnek olarak, bir nesne düştüğünde, yerçekimi potansiyel enerjisi kinetik enerjiye dönüştürülür.
Yerçekimi potansiyel enerjisi bununla birlikte gezegenlerin güneş etrafındaki ve uyduların gezegenler etrafındaki yörüngesel hareketlerinden de mesuldür.
Yerçekimi potansiyel enerjisinin formülü şudur:
$$U_g = -frac{GMm}{r}$$
Neresi:
$$U_g$$ joule cinsinden kütle çekim potansiyel enerjisidir
$$G$$ yerçekimi sabitidir (6,674×10^-11 N·m²/kg²)
$$M$$ nesnenin hacmi kilo cinsindendir
$$m$$ öteki nesnenin kütlesidir (kilo cinsinden)
$$r$$ iki nesne arasındaki mesafenin metre cinsinden ifadesidir
VI. Yerçekimi Çekimi
Yerçekimi çekimi, kütleye haiz iki nesne arasındaki cazibeli kuvvettir. Bir nesnenin hacmi ne kadar büyükse, yerçekimi çekimi de o denli büyüktür. İki nesne arasındaki mesafe de yerçekimi çekiminin enerjisini etkisinde bırakır. İki nesne ne kadar yakınsa, yerçekimi çekimi o denli güçlüdür.
Yerçekimi bizi yerde tutan ve nesnelerin Dünya’ya düşmesine yol açan şeydir. Ek olarak gezegenleri Güneş etrafındaki yörüngede tutan da budur.
Yerçekimi kuvveti tabiatın temel bir kuvvetidir. Elektromanyetik qüç, kuvvetli nükleer qüç ve cılız nükleer kuvvetle beraber tabiatın dört temel kuvvetinden biridir.
Yerçekimi kuvveti dört temel kuvvetin en zayıfıdır. Sadece bununla birlikte en uzun menzilli olanıdır. Öteki üç temel qüç yalnızca fazlaca kısa mesafelerde etkilidir.
Yerçekimi evrensel bir kuvvettir. Bileşimi ya da konumu kesinlikle, hacmi olan bütün nesneleri etkisinde bırakır.
Yerçekimi kuvveti de tutucu bir kuvvettir. Bu, yerçekiminin icra ettiği işin, izlenen yoldan bağımsız olduğu demektir.
VII. Yerçekimi Dalgaları
Kütle çekim dalgaları, kütleli nesnelerin ivmelenmesiyle oluşan uzay-zaman dokusundaki dalgalanmalardır. Bunlar, Albert Einstein tarafınca 1915’te genel görelilik kuramının bir kararı olarak öngörülmüştür. Kütle çekim dalgaları son aşama zayıftır ve yalnızca 2015’te Lazer İnterferometre Kütle Çekim Dalgası Rasathane (LIGO) tarafınca direkt tespit edilmiştir.
Yerçekimi dalgalarının fazlaca muhtelif potansiyel tatbik alanları vardır, bunlar içinde şunlar yer alır:
- Kara deliklerin ve öteki büyük kütleli nesnelerin tespiti
- Erken evreni incelemek
- Genel göreliliğin kontrol edilmesi
- Kozmosu incelemenin yeni bir yolunu sağlamak
Yerçekimi dalgaları, günümüzde hala incelenen büyüleyici ve esrarlı bir olgudur. Feza-zamanın ve evrenin bir tüm olarak doğasına dair benzersiz bir perspektif sunarlar.
VIII. Kara Delikler
Kara delik, yer çekiminin o denli kuvvetli olduğu bir uzay-zaman bölgesidir ki hiç bir şey, hatta fer bile kaçamaz. Kara deliğin sınırına vaka ufku denir. Vaka ufkunun içerisinde, bildiğimiz fizik yasaları bozulur. Kara delikler evrendeki en uç nesnelerden biridir ve hala tam olarak anlaşılamamıştır.
Kara delikler bir star öldüğünde doğar. Bir yıldızın yakıtı bittiğinde kendi yerçekimi altında çöker. Star yeterince büyükse, bozgun bir kara delik yaratacaktır. Bir kara deliğin hacmi, onu kurmak için çöken yıldızın hacmi tarafınca belirlenir.
Kara delikler fazlaca minik ve yoğundur. Bir kara deliğin yarıçapına Schwarzschild yarıçapı denir. Bir kara deliğin Schwarzschild yarıçapı kütlesiyle orantılıdır. Bir kara delik ne kadar büyükse, Schwarzschild yarıçapı o denli minik olacaktır.
Kara delikler görünmezdir. Hiç bir fer yaymazlar, bundan dolayı direkt görülemezler. Sadece kara delikler kütle çekimsel etkileriyle tespit edilebilir. Kara delikler çevrelerinden madde ve enerji çekebilirler. Bu madde ve enerji kara deliğin çevresinde bir birikim diski oluşturur. Birikim diski teleskoplarla tespit edilebilen ışınım yayar.
Kara delikler büyüleyici ve esrarlı bir nesnedir. Evrendeki en uç nesnelerden biridir ve hala tam olarak anlaşılamamıştır. Kara delikler fizik anlayışımız için bir meydan okumadır ve evrenin en temel gizemlerinden kimilerini anlamanın anahtarını elinde tutabilirler.
IX. Esneyen Kainat
Kainat genişliyor ve bu genişleme hızlanıyor. Evrenin genişlemesi ilk başlarda 1929’da Edwin Hubble tarafınca ortaya çıkarıldı. Hubble, bir galaksi ne kadar uzaktaysa bizlerden o denli süratli uzaklaştığını buldu. Bu, evrenin zaman içinde artan bir miktarda genişlediği demektir.
Evrenin genişlemesi, evrenin genişlemesine yol açan esrarlı bir güç olan karanlık enerjiden meydana gelmektedir. Karanlık enerji iyi anlaşılmamıştır, sadece evrendeki enerjinin ortalama %70’ini oluşturduğu düşünülmektedir.
Evrenin genişlemesinin bir takım kararı vardır. Birincisi, evrenin devamlı olarak büyümüş olduğu demektir. İkincisi, galaksilerin birbirlerinden giderek daha da uzaklaştığı demektir. Üçüncüsü, evrenin sonucunda bir sıcaklık ölmesiyle son bulacağı demektir; evrendeki bütün madde o denli ince bir halde yayılacak ki parçacıklar içinde artık hiç bir etkileşim olmayacak.
Evrenin genişlemesi, fizikteki en mühim gizemlerden biridir. Bilim adamları hâlâ karanlık enerjinin ne işe yaradığını ve evrenin genişlemesine iyi mi sebep bulunduğunu anlamaya çalışıyorlar.
Sual 1: Yerçekimi nelerdir?
Yanıt 1: Yerçekimi, nesneleri birbirine çeken kuvvettir. Elektromanyetizma, kuvvetli nükleer qüç ve cılız nükleer kuvvetle beraber tabiatın dört temel kuvvetinden biridir.
Sual 2: Evrensel çekim yasası nelerdir?
Yanıt 2: Evrensel çekim yasası, iki cisim arasındaki çekim kuvvetinin, cisimlerin kütlelerinin çarpımıyla doğru orantılı, aralarındaki uzaklığın karesiyle ters orantılı bulunduğunu belirtir.
Sual 3: Yerçekimi günlük hayatımızı iyi mi etkiliyor?
Yanıt 3: Yerçekimi günlük hayatımızı birçok yönden etkisinde bırakır. Nesnelerin ağırlığından, gelgitlerden ve Dünya’nın dönüşünden mesuldür. Ek olarak yıldızların ve gezegenlerin oluşumunda da rol oynar.
0 Yorum